YAZININ TAMAMI

Yazıya baÅŸlamadan önce, Moskova’daki güvenilir kaynaklarımla konuÅŸtum. Rusya’nın baÅŸkentindeki genel hava, Suriye merkezli tırmanan krizde Trump’ın askeri gerginliÄŸi en üst noktaya kadar çekip, duracağı ve iÅŸlerin hale-yola girmesi için muhataplarına zaman vereceÄŸi yönündeydi. 

Bence, yanılıyorlar. 

Çünkü, bu krizde, dünya kendini bir anda 1971 yılında bulmuÅŸ durumda. Richard Nixon’un “çılgın adam stratejisi” belli ki, Donald Trump için biçilmiÅŸ kaftan ama, bu kez, dünya, “çılgın adamı” oynayan deÄŸil, “gerçekte çılgın adam olan” bir ABD BaÅŸkanı ile karşı karşıya… 

“Güç, kullanılmak için vardır”

Nixon’un 1968 baÅŸkanlık seçimi kampanyasında elindeki nükleer silahları gerektiÄŸi an ve yerde ABD’nin düşmanlarına karşı kullanacağını vurgulaması Amerikan kamuoyunu büyülemiÅŸti, Sovyet tehdidinden rahatsız olan seçmen onu Beyazsaray’a taşıdı. (Garip (!) tesadüf, 2016’da Trump, MSNBC’den Chris Matthews’in sorularını yanıtlarken, “Bir gün nükleer silahların kullanılması olasılıktır. EÄŸer kullanmayacaksak, bütün bu silahları neden ürettik. Ben masaya her zaman bütün kartlarımı koyarım” sözleriyle dikkat çekmiÅŸti.)

Aslında “güç kullanılmak için vardır, yeter ki, gücü kullanacağını ilan eden ikna edici olsun” teorisi, 1950’lerde ÅŸekillenen bir strateji. Dönemin ABD BaÅŸkanı Eisenhower’in 1953’te Kore Savaşı’nı bitirmek için nükleer silah kullanabileceÄŸini açıklaması ve bu tehdidin Çinli lider Mao’yu korkutmasıyla ÅŸekillenen bir kavram. 

GeliÅŸtiren, ünlü Henry Kissinger’ın 1950’lerdeki Harvard seminerlerinin önemli konuÅŸmacısı Daniell Ellsberg. Vietnam Savaşı’na iliÅŸkin Pentagon belgelerini (belgeler Pentagon’un bu savaÅŸta yaÅŸanabilecek tüm insani kayıpları Ã¶nceden tahmin ettiÄŸini fakat önemsemediÄŸini gösteriyordu) yayınlayan bir portre. GeliÅŸtirdiÄŸi fikir, küresel diplomaside pazarlık masasına oturmak için 1- Öngörülemez biri olacaksın, 2- Elindeki gücü pervasız kullanabileceÄŸini göstereceksin esasına dayanıyor.

Nixon 1971 yılında Kuzey Vietnam’ı nükleer silahla tehdit etti ve ABD’nin tüm nükleer savaÅŸ sistemini üç hafta boyunca en yüksek alarma geçirerek Sovyetler’i de felç etmeyi baÅŸardı ama bütün bu gösteriye raÄŸmen savaşın 4 yıl daha sürmüş olması da dikkat çekicidir. 

Trump zaten öyle bir adam

Aslında Nixon ve Güvenlik BaÅŸdanışmanı Kissinger dengeli insanlardı ve Vietnam Savaşı’nda bilinçli olarak “ne yapacağı belli olmaz çılgın adamları” oynamışlardı!.. Oysa Trump, iÅŸ hayatından gelen alışkanlıkla, bütün yaÅŸamını bu ÅŸekilde geçirmiÅŸ bir isim. “Öngörülemez” olmanın avantajını çok iyi biliyor ve sürekli kullanıyor. Duma kimyasal saldırısından hemen sonra yaptığı, “bir karar vereceÄŸim” açıklaması bunun tipik örneÄŸi. Bütün dünya onun kararını bekliyor ve iÅŸin ilginç yanı, kimse bir tahminde bulunamıyor!.. 

Amerikan askeri gücünün en sert ÅŸekilde kullanılmasından yana fikirleriyle tanınan yeni Güvenlik BaÅŸdanışmanı John Bolton ile toplanmalarından bu yana Amerikan donanmasının DoÄŸu Akdeniz ve Güney Çin Denizi’ne doÄŸru hareketlenmesi bir ipucu veriyor, o kadar. 

Tahminler, Trump’ın, Rusya-Çin hattına “günü geldiÄŸinde ikinizle birlikte baÅŸ edecek gücüm var, bunu ileri sürüyorum, verdiÄŸiniz cevaba göre de sonuna kadar giderim”mesajı vereceÄŸi yönünde. 

ABD’nin, Ä°ngiltere ve Fransa’yı yanına alarak baÅŸlattığı bu harekatın “blöf” olduÄŸuna inananlar, hatta, “nükleer düğmelerden uzak duracaklardır” geleneksel tahmini ile hareket edenler, umarım ben yanılıyorumdur, yanılgı içindedirler. 

Emperyalizm, sıkıştığında diplomatik manevralar ile ferahlamanın yolunu arayabilir ama, iÅŸin ucunda “askeri yenilgi” iÅŸareti aldığı anda, tahmin edemeyeceÄŸiniz kadar tehlikeli olabilir.

Bir çatışmanın doğmasıyla, taktik nükleer silahların ateşlenmesi arasında geçecek sürenin çok az olduğunu, bunun, büyük bir nükleer hesaplaşmaya dönüşebileceğini asla göz ardı edemeyiz.

Burada belirleyici geliÅŸme, Putin ve Hi’nin ABD-Ä°ngiliz-Fransız ittifakının baÅŸlatacağı askeri gövde gösterisi karşısındaki tutumları olacaktır. 

Amerikan halkı Ã¶nemli

Nixon’un nükleer meydan okumasından sonraki 4 yıl içinde 21 bin Amerikan askeri Vietnam ve Kamboçya’da öldü, ülke ise bugün bile süren “Vietnam Sendromu” ile baÅŸ baÅŸa kaldı. 1973’de Nixon, Oval Ofis’de ağırladığı Vietnam gazilerine ÅŸÃ¶yle diyordu: Amerikan halkı, Beyazsaray’da bir çılgın adamı hazmetmeye hazır deÄŸil ve bu iyi bir davranış. Bu halk, bu makama artık hiçbir zaman bir çılgın adamı getirmeyecektir.

Ama Trump’ı getirdi, onun sergileyeceÄŸi çılgınlıklara ne kadar katlanabilecekleri ise ayrı bir soru iÅŸareti. 

Dünyanın kaderini belki de sokaktaki Amerikan halkı Trump ve etrafındaki cuntaya “dur”diyerek belirleyecek, bilemem, endiÅŸeliyim.